Κυψέλη
Είναι ένα φυσικό ή ανθρώπινο κατασκεύασμα (αντίστοιχα ονομάζεται “Φυσική Κυψέλη” και “Τεχνητή Κυψέλη”), μέσα στο οποίο ζουν μέλισσες. Τις φυσικές κυψέλες συνήθως αποτελούν κουφάλες δέντρων, ανοίγματα βράχων ή άλλες μικρές φυσικές κοιλότητες. Οι τεχνητές κυψέλες είναι κατά κύριο λόγο ξύλινες, ενώ τα τελευταία χρόνια κατασκευάζονται πλαστικές κυψέλες και κυψέλες από πολυουρεθάνη. Οι κυψέλες εσωτερικά αποτελούνται από ξύλινα πλαίσια με κηρήθρες, παράλληλες εξαγωνικές δομές, κούφιες στο εσωτερικό και κατασκευασμένες από κερί, οι οποίες συνιστούν τον σκελετό τους. Μέσα στις κηρήθρες η βασίλισσα γεννά τα αυγά και εκεί αναπτύσσονται οι προνύμφες των μελισσών και αποθηκεύονται θρεπτικές ουσίες όπως μέλι και γύρη. Οι τεχνητές κυψέλες έχουν σκοπό την εκμετάλλευση των μελισσών για το μέλι τους, το κερί τους και λοιπά προϊόντα.
Τύποι κυψελών μελισσών
Σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούνται εδώ και εκατοντάδες χρόνια διάφοροι τύποι κυψελών. Η ανάγκη για ομοιομορφία μεταξύ των κυψελών ενός μελισσοκόμου είναι αυτονόητη. Σημαντικό είναι επίσης να υπάρχει ομοιομορφία στις διαστάσεις των κυψελών στους μελισσοκόμους μιας γεωγραφικής περιοχής (π.χ. χώρας), ώστε να διευκολύνονται οι αγοροπωλησίες μελισσιών. Έτσι, με την πάροδο των χρόνων, δύο τύποι κυψελών έχουν επικρατήσει παγκοσμίως: η Dadant και η Langstroth κυψέλη . Και στις δύο κυψέλες που θα περιγράψουμε παρακάτω, το διάστημα μεταξύ των πλαισίων κηρηθρών της κυψέλης πρέπει να είναι αυστηρά 6-9mm. Αν είναι μικρότερο, οι μέλισσες σχηματίζουν “γέφυρες” και συγκολλούν τα πλαίσια, που εξάγονται μετά με δυσκολία. Αν το διάστημα είναι μεγαλύτερο των 9cm, οι μέλισσες περιορίζουν το χώρο τους στην κηρήθρα τους.
Κυψέλη Dadant: Χρησιμοποιείται στον περισσότερο Δυτικό Κόσμο, αλλά και στην Αμερική. Μία κυψέλη Dadant περιέχει 10 πλαίσια, με απόσταση 37mm από κέντρο σε κέντρο, και διαστάσεις εσωτερικές 27Χ42cm. Κατά την περίοδο της ανάπτυξης του μελισσιού την άνοιξη, και κατά τη συλλογή του μελιού αργότερα, προστίθεται ένα ακόμα πάτωμα (το λεγόμενο μελισσοπάτωμα, ή όροφος, ή μελιτοθάλαμος), που είναι όμως χαμηλότερου ύψους (17cm), με κοντύτερα πλαίσια. Εκεί οι μέλισσες αποθηκεύουν το μέλι. Η κυψέλη Dadant μπορεί να πάρει περισσότερα του ενός μελισσοπατώματα.
Κυψέλη Langstroth: Είναι λιγότερο διαδεδομένη παγκοσμίως, εντούτοις καθιερώθηκε στα μέσα του 21ου αιώνα στην Ελλάδα, λόγω του ότι στη χώρα μας η μελισσοκομία είναι νομαδική και οι κυψέλες αυτού του τύπου είναι πιο εύκολες στη μεταφορά. Αποτελείται από την κινητή βάση (ή μπορεί η βάση να είναι καρφωμένη, και έτσι το πρώτο πάτωμα ονομάζεται εμβρυοθάλαμος ή γονοφωλιά), δύο ή περισσότερα πατώματα (εδώ δεν υπάρχει το διαφορετικό σε διαστάσεις μελιτοπάτωμα) και καπάκι. Στη Ελλάδα χρησιμοποιείται το καπάκι τύπου Αυστραλίας, εξαιτίας της ευκολίας στην τοποθέτηση συνδετήρων και μεταφορά μελισσών χωρίς να ανοίγει η κυψέλη. Οι εξωτερικές διαστάσεις της κυψέλης είναι 51cm βάθος (πλευρική όψη), 42cm πλάτος (πρόσθια όψη) και ύψος 24,5cm. Τα πλαίσια που χρησιμοποιούνται είναι τα τύπου Hoffman, με 3 τρύπες πλευρικά, και διαστάσεων 448Χ232mm, απόσταση 35mm από κέντρο σε κέντρο πλαισίου.